یک بیت

بیژن سمندر ، هنرمند ارزشمند کشورمان ، در سال 1316 در شهر شیراز دیده به جهان گشود و در سال های قبل از انقلاب اسلامی ، دو مدرک دکترای ادبیات و معماری خود را از دانشگاه های آمریکا کسب نمود .

وی از آن دسته افرادی بود که علیرغم تحصیل و زندگی در ممالک غربی ، به خصوص آمریکا ، به فرهنگ و داشته های کشور و زاد و بومش به شدت علاقه مند بود تا آنجا که به سرودن شعرهایی به لهجه ی اصیل شیرازی پرداخت که مفاهیم ، مکان ها ، اصطلاحات و آداب و رسوم بیان شده در آن به همراه تلفظ آوایی آن ها ، علاوه بر این که موجب ماندگاری این لهجه ی شیرین کشورمان گشته ، جنبه ی تحقیقی بسیار ارزشمندی نیز دارد .

به غیر از شعر سرایی ، بیژن سمندر در زمینه ی موسیقی نیز فعالیت گسترده ای دارد و ترانه های معروفی را نیز سروده است که می توان از آن میان به " گُل سنگم " اشاره کرد .

کتاب شعر شیراز ، شامل 31 غزل و رباعی به گویش شیرین شیرازی است که تمام سعی خود را در اجرای دقیق و بی نقص آن نموده ام . با این وجود ، از شنوندگان فرهیخته ی این کتاب تمنا دارم در صورت مشاهده ی کوچک ترین اشتباهی ، مرا مطلع نموده تا در برطرف سازی آن اقدام لازم را به عمل آورم .

همزمان با اجرای اشعار کتاب از قطعاتی از آلبوم تار و ترمه ی استاد جلیل شهناز استفاده نموده ام و برای دستیابی آسان تر به کلید واژه ها ، آن ها را در انتهای شعر مربوطه قرار داده ام . نکات دیگری نیز در مورد کتاب وجود داشته که در فایلی با عنوان " سخنی با شنوندگان کتاب " یادآوری کرده ام .

بیژن سمندر (زادهٔ ۱۳۱۶ ه ش در شیراز) شاعر و ترانه سرای معاصر ایرانی است. او به خاطر سرودن شعر با گویش شیرازی مشهور است.

محتویات 

۱ زندگینامه

۲ آثار ادبی و تحقیقی

۳ سوابق فرهنگی و اداری

۴ سوابق هنری

۵ آثار میهنی

۶ آثار موسیقی( تکنوازی )

۷ آثار موسیقی ( فولکلور )

۸ ترانه‌ها و خواننده‌ها

۹ منابع

۱۰ پیوند به بیرون

زندگینامه بیژن سمندر در ۱۳۱۶ ه.ش. در شهر شیراز از مادر و پدر شیرازی به دنیا آمد. پدر او دکتر داروساز بود. اولین مشوق بیژن در راه هنر همین پدر بود که او را از خرد سالی با خرید سه تار به راه هنر راهنمایی کرد . تحصیلات ابتدایی تا لیسانس را در شیراز بسر برد. و شروع درخشش او در دبیرستان سلطانی تحت راهنمایی‌های علی محمد کامرانی معاون وقت آن دبیرستان که دایی او نیز بود آغاز شد که با توجه به اعزام برترین دانش آموزان به اردوی رامسر و برگزاری مسابقات کشوری در آن محل او در هر سال تحصیلی در یک رشته در ایران اول شد . سال اول مقام اول در مسابقه خط و خوشنویسی در سراسر ایران . سال دوم مقام اول در مسابقه ادبیات در سراسر ایران . سال سوم مقام اول مسابقه موسیقی در سراسر ایران و اعزام به اروپا . مدرک دکتری (پی. اچ. دی.) خود را در رشته ادبیات در خارج کسب نمود . و با توجه به علاقه بی حد خود به هنر دکترای معماری خود را در شهر واشنگتن دریافت نمود . او بنیان گذار سرودن شعر با گویش و لهجه شیرازی بود و از کتابهای با گویش شیرازی میتوان از مجموعه شعر و تفسیر با عنوانهای شعر شیراز و شعر شهر نام برد. که هر دو اثری تحقیقی و کاوشگرانه در فرهنگ عامیانه مردم شیراز می‌باشد . به قول خود او بهتر است اکنون در مورد خود تحقیق کنیم و اثر به جا بگزاریم تا بعدها خارجی‌ها در مورد ما تحقیق کنند که البته این کنایه از ترجمه خط میخی توسط خارجی‌ها بود . پس از انقلاب سال ۵۷ ایران به آمریکا مهاجرت نمود و در آن کشور شیوه جدیدی در شعر ایرانی بنیان نمود و مبین آن کتاب میکس شعر است که هر بیت از یک مصرع پارسی و یک مصرع انگلیسی سروده شده‌است. متاسفانه در سالهای منتهی به کهن سالی به بیماری پارکینسون مبتلا شد که با حمایت و مراقبت‌های همسر خود ژاله در مرکز مراقبت از این گونه بیماران بستری شد (۱۳۸۷ ه ش ) البته شایان ذکر است علاقه مندان به این هنر مند گرامی با یاری انتشارات کتاب گویا برایش به مناسبت چهار دهه فعالیت هنری مراسم یاد بودی با عنوان ایران خلیج پارس ( Iran Persian Gulf ) در تاریخ شنبه 15 ژانویه 2005 میلادی در دانشگاه یو. سی. ال. ای. تالار فروید به گردانندگی هما سرشار با سخنان دکتر جمال عابدی، دکتر عباس توفیق، دکتر کورش امیر جاهد و آقای کیخسرو بهروزی برگزار گردید که او به علت بیماری به سختی در این مراسم شرکت نمود.

متاسفانه به دلیل عدم برگشت به وطن تعدادی از اشعار ایشان توسط شاعران دیگر به سرقت رفت.

اشعار بیژن سمندر توسط بسیاری از خواننده‌ها خوانده شده است. از محبوب‌ترین آنها شعر "گل سنگم" توسط بیش از چهار خواننده خوانده شد که میتوان از بین آنها امل ساین خواننده ترک و هایده را نام برد.

آثار ادبی و تحقیقی 

پرندوش ( مجموعه شعر ) سیاه مشق‌های شاعرانه

شعر شیراز ( مجموعه شعر و تفسیر ) به لهجه شیرازی - تحقیق و پژوهش در فرهنگ مردم شیراز

شعر شهر ( مجموعه شعر و تفسیر ) به لهجه شیرازی - کاوش در فرهنگ عامیانه شیراز

میکس شعر ( مجموعه شعر فارسی و انگلیسی ) پدیده ای تازه در شعر فارسی - چاپ آمریکا

سمندر ( مجمعه شعر ) چاپ آمریکا

شعرک‌های ژاپنی ( ترجمه ) با مقدمه ای پیرامون تاریخ و ادبیات ژاپن

ترانک ( مجموعه 110 ترانه )

سوابق فرهنگی و اداری 

امور کنسولی سفارت ایران - واشنگتن

رابط وزارت اطلاعات در اداره اطلاعات سازمان ملل متحد

نماینده رادیو تلویزیون ملی ایران در اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های آسیا

کارشناس فرهنگی ممالک آسیایی و آفریقایی

اداره شعر و ترانه گروه موسیقی تلویزیون ملی ایران

اداره آرشیو فیلم ایران

اداره امور بورس دانشجویان مقیم خارج ( وزارت فرهنگ و هنر )

سر دبیر رادیو ایران ( کمیته نمایشات )

سر دبیر رادیو ایران ( کمیته جوانان )

سردبیر ماهنامه هنر و مردم ( نشریه تحقیقی و علمی وزارت فرهنگ و هنر )

سوابق هنری 

مقام اول در مسابقه خط و خوشنویسی در سراسر ایران ( دوران تحصیل )

مقام اول در مسابقه ادبیات در سراسر ایران ( دوران تحصیل )

مقام اول در مسابقه موسیقی در سراسر ایران و اعزام به اروپا ( دوران تحصیل )

اجرای کنسرت در تلویزیون و مراکز فرهنگی کشورهای اروپایی

اجرای کنسرت در مراکز فرهنگی و علمی آمریکا

آثار میهنی 

سرود مهرگان ( برنده مسابقه بین شاعران و آهنگسازان کشور )

سرود روز پدر ( برنده مسابقه بین شاعران و آهنگسازان کشور )

سرود بین‌المللی چمبوری پیشاهنگی ( انگلیسی و فارسی ) برای اجتماع بین‌المللی پیشاهنگان جهان

( ملودی و رهبری اجرای سرودهای بالا از حشمت سنجری موسیقیدان برجسته ایرانی و رهبر ارکستر سنفونیک و ارکسترهای بزرگ بین‌المللی است )

آثار موسیقی( تکنوازی ) 

آلبوم تار ( صفحه 33 دور استریو ) تولید نیویورک ( لیریکورد کمپانی )

آلبوم شعر و آواز موسیقی ( صفحه 33 دور استریو ) تولید نیویورک ( لیریکورد کمپانی )

صدای شاعر - کاست شعرهای شیرازی با تار و سه تار شاعر ( تولید تهران - برای جشنهای فرهنگ و هنر فارس )

صدای شاعر - کاست شعرهای شیرازی با تار شاعر ( تولید شیراز )

موسیقی متن اشعار حافظ ( سه تارسلو ) کاست ( از انتشارات رادیو - لوس آنجلس )

مثنوی کوتاه سرنوشت ( حاوی تار و اشعار و آهنگ‌های شاعر - کاست شماره 350 شرکت ساندکس - لوس آنجلس)

دشتر و دیلمان ( حاوی تار و اشعار شاعر - کاست شماره 124 شرکت ترانه - لوس آنجلس )

آثار موسیقی ( فولکلور ) 

راه شیراز برای تو دوره

ده شاه چراغ زیر چلچراغ وعده کردی

پشت فرمونداری

ترانه‌ها و خواننده‌ها معروف‌ترین ترانه‌های ایشان

گل سنگ - هایده

نوروز آمد - هایده

از ماست که بر ماست - از آلبوم خواب بارون از سیاوش قمیشی

تنها بودم - از آلبوم غوغا از رضا رویگری

مداد رنگی - از آلبوم خلیج از ابی

عسل چشم - از آلبوم بزن تار از هایده

شوریده سر - از آلبوم شب عشق از هایده

دوستت دارم - از آلبوم با شما از مارتیک

بهانه - از آلبوم بهانه از لیلا فروهر

نازنین - از آلبوم Love Story از لیلا فروهر

ناجی - از آلبوم پنجره از معین

لایه - از آلبوم آفتاب مهتاب از حبیب

ارباب وفا - از آلبوم مسافر از معین

لیلی و مجنون - از آلبوم هوس از معین

یار من خیلی خوبه - از آلبوم حریر از مارتیک

دو دلبر (مارتیک) - از آلبوم مهمون از مارتیک

یا تو هستم (مارتیک) - از آلبوم مهمون از مارتیک

بی وفا - از آلبوم دیروز امروز از ویگن

عشقهای قدیم - از آلبوم دیروز امروز از ویگن

نازنین - از آلبوم سلطان عشق از ویگن

پرستو (نوشتن لیریک) - از آلبوم پرستو از جمیل

یار سی تو می‌گُم (محلی شیرازی) (نوشتن لیریک) - از آلبوم سکه از ایمان شاهی

سکه (نوشتن لیریک) - از آلبوم سکه از ایمان شاهی

مرا بگذار و بگذر (نوشتن لیریک) - از آلبوم سکه از ایمان شاهی

گل گشت - از آلبوم گل بانو از ستار

ها بله - حسین میری

ترانه ای آسمان (کویتی پور)

منابع 

کتاب سمندر چاپ انتشارات دانیسی - لوس آنجلس

مصاحبه با بیژن سمندر رادیو

مقاله شهنام کامرانی در مورد بیژن سمندر در وبلاگ مربوطه

پیوند به بیرون 

«نوروز رسیده است...»؛ ویدئوی شعرخوانی بیژن سمندر در تلویزیون سیمای آشنا، لوس آنجلس، ۱۹۸۵

رده‌ها: 

اهالی شیراز

ترانه‌سرایان اهل ایران

زادگان ۱۳۱۶

شاعران معاصر اهل ایران

فولکلور

مبتلایان به پارکینگسون

از اشعار معروف این کتاب :

شیراز با مطلع : ای قربون شیراز که همه مهربونن ....

از شهر چه خبر با مطلع : شیرازو میگن نازه واسی آفتاب جنگش ......

دل من دیگه سر رفته با مطلع : از بس که سفر رفته هی ای ور و او ور رفته هی نیمده در رفته دل من دیگه سر رفته ...

نمچرو با مطلع : مثل پیشتر نمچرو یی یادی از ما نمکنی .....